والدین و اطرافیان نوزاد همیشه علاقمندند به نحوی با نوزاد بازی کنند، مخصوصا هنگامی که گریه میکند همه به دنبال راه‌حلی برای کاهش گریه او هستند. یکی از بازی‌هایی که از قدیم پدرها و اطرافیان با نوزادان انجام می‌دادند و گاها همراه با خنده کوتاه نوزاد همراه میشود، انداختن نوزاد به بالا است. شاید همیشه همان خنده کوتاه‌مدت نوزاد و ابراز خوشنودی او برای ما کافی بوده که دوباره این بازی را انجام دهیم.
نه تنها این بازی بلکه هر گونه تکان شدید نوزاد برای انجام بازی‌هایی به این سبک و یا حتی برای ساکت کردن گریه نوزاد می‌تواند مشکلات بسیار ناگوار و جبران‌ناپذیری برای نوزاد در پی داشته باشد که به بعضی از آنها اشاره میکنیم:
- آسیب جدی و خونریزی شبکیه چشم
- نابینایی کامل
- از دست دادن شنوایی
- اختلال در روند یادگیری مطالب
- عقب افتادگی ذهنی
- اختلال در تکلم
- خونریزی مغزی
- صرع
- فلج مغزی
اما برای جلوگیری از این اتفاقات ناگوار ابتدا باید با عارضه‌ای آشنا شویم.
تنها راه اعلام نیاز از طرف نوزاد گریه کردن است، این عمل معمولا والدین و یا پرستار نوزاد را کلافه کرده و برای رفع این کلافگی فرد ممکن است دست به “سندروم تکان کودک” بزند.
سندروم تکان کودک
هرگاه سر کودک دچار تکان شدید شود و یا به عقب و جلو پرتاب شود، سندروم تکان کودک (shaken baby syndrome) رخ میدهد.
سوار کردن کودک بر روی اسب، انداختن کودک به بالا، چرخاندن او و حمل بد کودک از مهمترین عوامل بروز این سندروم میباشد.
از لحاظ فیزیکی سر کودک نسبت به سایر قسمت‌های بدنش بزرگتر است و برای همین وزن بیشتری نیز دارد. همچنین نوزادان دارای گردن ضعیفی هستند و با تکان دادن آنها سر نیز به جلو و عقب پرتاب میشود و این حرکت موجب تغییر مکان مغز به سمت عقب و جلو درون جمجمه شده و خون مردگی و خونریزی داخلی مغز از شایع‌ترین عوارض این موضوع میباشد.
بیشترین آسیب سندروم تکان کودک
در موارد متوسط تا حاد که در این سندروم اتفاق میافتد
- ورم مغز
- ایجاد لخته خون مابین مغز و جمجمه
- خونریزی شبکیه چشم
- به کما رفتن
- مرگ ناشی از این سندروم
راه کارهای جلوگیری از سندروم تکان کودک
بیشترین زمان آسیب‌پذیری کودک در سال اول و مخصوصا شش ماهه ابتدایی عمر کودک میباشد. حتما در این برهه از زندگی فرزندانتان بیشترین مراقبت را از وضعیت سر کودک داشته باشید.
- هنگام عصبانیت و در حالی که کودکتان در حال گریه کردن است هرگز با کودک خود برخورد نکنید زیرا ممکن است برای ساکت کردنش تکان شدید به کودک وارد کنید، پس قبل از آن کمی صبر کنید تا عصبانیت شما فروکش کند.
- کودکتان را به هوا پرتاب نکنید.
- موقع حمل او کاملا مطمئن شوید که سر کودک در وضعیت مناسبی قرار دارد و تکان نمی‌خورد.
- موقع سپردن کودک به دیگران نکات مهم نگهداری از کودک را یادآوری کنید.
- با مادران با تجربه مشورت کنید و نحوه آرام کردن گریه فرزندانتان را بیاموزید.
منبع: مثبت مگ